22 stycznia 2024 r. opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE nowe Rozporządzenie w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, znane szerzej jako PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation). Większość przepisów zacznie obowiązywać od 12 sierpnia 2026 r. Zmiany, jakie wprowadza to rozporządzenie, będą miały ogromny wpływ na producentów, importerów, sprzedawców, sektor e-commerce oraz branżę logistyczną.
Z tego artykułu dowiesz się:
PPWR – cel regulacji i tło legislacyjne
Celem PPWR jest radykalne ograniczenie negatywnego wpływu opakowań i odpadów opakowaniowych na środowisko oraz zapewnienie zrównoważonego zarządzania surowcami w Unii Europejskiej. Warto podkreślić, że regulacja ta zastępuje wcześniejszą Dyrektywę 94/62/WE, obowiązującą od 1994 roku, która – mimo licznych nowelizacji – nie przyniosła ona oczekiwanych efektów.
W 2022 r. statystyki były alarmujące – każdy mieszkaniec UE wytworzył średnio 186,5 kg odpadów opakowaniowych, z czego aż 36 kg stanowiły tworzywa sztuczne. PPWR ma więc nie tylko charakter środowiskowy, ale również gospodarczy, ponieważ celem regulacji jest stworzenie jednolitego rynku opakowaniowego opartego na zasadach gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).
Kogo dotyczy PPWR?
Rozporządzenie PPWR obejmuje wszystkie podmioty gospodarcze uczestniczące w cyklu życia opakowania – od projektantów i producentów, przez importerów, dystrybutorów, aż po sprzedawców detalicznych i sklepy internetowe. Dotyczy ono wszystkich rodzajów opakowań, niezależnie od materiału (papier, plastik, szkło, metal itp.) i miejsca ich wykorzystania – przemysł, handel, logistyka czy gospodarstwa domowe.
W szczególności na nowe przepisy muszą przygotować się:
- firmy e-commerce,
- producenci i importerzy produktów pakowanych,
- projektanci i producenci opakowań,
- operatorzy systemów zwrotu i recyklingu.
Kluczowe obowiązki wynikające z Rozporządzenia PPWR
PPWR wprowadza szereg nowych, obowiązkowych wymogów technicznych, projektowych i środowiskowych. Oto najważniejsze z nich:
1. Wszystkie opakowania muszą nadawać się do recyklingu
Zgodnie z art. 6 PPWR, od dnia wejścia w życie rozporządzenia, wszystkie opakowania wprowadzane na rynek UE będą musiały być zaprojektowane w sposób umożliwiający ich recykling.
2. Obowiązek zawartości materiałów z recyklingu
Od 1 stycznia 2030 r., a następnie od 1 stycznia 2040 r., opakowania z tworzyw sztucznych będą musiały zawierać określony minimalny procent materiałów pochodzących z recyklingu (art. 7 ust. 1 i 2 PPWR).
3. Maksymalizacja efektywności opakowań
Do 2030 roku wszystkie opakowania mają być tak projektowane, by ich masa i objętość była ograniczona do niezbędnego minimum przy zachowaniu funkcjonalności i bezpieczeństwa (art. 10 ust. 1 PPWR).
4. Definicja i wymogi dla opakowań wielokrotnego użytku
Od 2025 r. opakowania będą mogły być uznawane za wielokrotnego użytku tylko pod warunkiem spełnienia surowych kryteriów, dotyczących m.in. trwałości, możliwości odnowienia i ponownego napełnienia, jak również łatwości etykietowania i identyfikacji (art. 11 PPWR).
5. Zakaz stosowania niektórych substancji
PPWR ogranicza obecność szkodliwych substancji, takich jak ołów, kadm, rtęć, chrom VI, a także substancji per- i polifluoroalkilowych (PFAS) w opakowaniach mających kontakt z żywnością (art. 5 PPWR).
6. Obowiązkowe oznakowania i cyfryzacja informacji
Do 2028 r. wszystkie opakowania muszą być oznakowane harmonizowanymi etykietami informującymi o ich składzie i możliwościach recyklingu. Opakowania wielokrotnego użytku będą musiały zawierać kody QR lub inne nośniki cyfrowe informujące o ponownym użyciu i miejscach zwrotu (art. 12 PPWR).
7. Ograniczenie pustej przestrzeni – nowe wytyczne dla e-commerce
Firmy działające w branży e-commerce będą zobowiązane do ograniczenia tzw. “pustej przestrzeni” w opakowaniach przesyłek do 50% ich objętości. Oznacza to koniec dużych pudełek wypełnionych powietrzem lub folią bąbelkową.
Obowiązki państw członkowskich i terminy wdrożeniowe
- 11 lutego 2025 r. – wejście w życie rozporządzenia;
- 12 sierpnia 2026 r. – początek stosowania większości przepisów;
- 12 lutego 2027 r. – ostateczny termin ustanowienia przez państwa członkowskie przepisów sankcyjnych za naruszenia.
Jak przedsiębiorcy mogą przygotować się do PPWR?
Przedsiębiorcy powinni już teraz rozpocząć audyt swoich procesów produkcyjnych, logistycznych i projektowych. W szczególności zaleca się:
- Analizę zgodności opakowań z przyszłymi wymogami recyklingu, projektowania i etykietowania.
- Wdrożenie procedur projektowania opakowań z uwzględnieniem cyklu życia produktu.
- Edukację pracowników – zwłaszcza działów produkcji, logistyki i compliance.
- Rejestrację w krajowym systemie nadzoru nad zgodnością, który ma zostać wdrożony na poziomie krajowym.
- Budowę strategii komunikacyjnej – transparentność działań środowiskowych może być przewagą konkurencyjną, ale wiąże się z ryzykiem zarzutu greenwashingu.
Co oznacza PPWR dla marketingu i branding’u?
Zmiany w zakresie opakowań będą miały wpływ również na user experience oraz strategię marki. Nowe wymogi mogą stanowić szansę na umocnienie wizerunku firmy jako odpowiedzialnej ekologicznie, ale jednocześnie wymuszą zmiany projektowe i inwestycyjne.
Firmy będą musiały przemyśleć:
- jak komunikować zgodność z PPWR w sposób zrozumiały i zgodny z prawem,
- jak dostosować opakowania bez utraty estetyki i funkcjonalności,
- jak ograniczyć koszty wynikające z nowych obowiązków.
Podsumowanie
PPWR to ambitna i przełomowa regulacja, która zredefiniuje sposób projektowania, produkcji i zarządzania opakowaniami w całej Unii Europejskiej. Choć wiele przepisów wchodzi w życie za kilka lat, już dziś warto podjąć działania przygotowawcze. Nieprzestrzeganie przepisów może skutkować sankcjami finansowymi, utratą konkurencyjności oraz reputacyjnymi kosztami.
Czy Twoja firma jest gotowa na PPWR? Skontaktuj się z naszą kancelarią – oferujemy kompleksowe wsparcie prawne dla przedsiębiorstw w zakresie dostosowania do nowych przepisów UE.
Nasz zespół profesjonalnie pomaga na każdym etapie prowadzenia firmy. Skontaktuj się z naszymi ekspertami, aby skorzystać z fachowego wsparcia.
Zespół Follow Legal