Sztuczna inteligencja (AI) zyskuje na znaczeniu w niemal każdej dziedzinie gospodarki. Od automatyzacji procesów produkcyjnych po inteligentne systemy wspomagające podejmowanie decyzji, AI wkracza także w sferę prawa pracy. Również w Polsce pojawią się nowe regulacje dotyczące wykorzystania sztucznej inteligencji w obszarze zatrudnienia. Firmy muszą być gotowe na te zmiany, by nie tylko uniknąć ryzyka prawnego, ale również dostosować swoje praktyki HR do nowych wymagań.
Z tego artykułu dowiesz się:
Sztuczna inteligencja w procesach rekrutacyjnych
Zastosowanie AI w rekrutacji jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się obszarów w kontekście prawa pracy. Wykorzystanie algorytmów do selekcji kandydatów, analizowania CV czy przeprowadzania wstępnych rozmów kwalifikacyjnych staje się standardem w wielu firmach. Choć z perspektywy pracodawcy AI jest atrakcyjne ze względu na szybkość, efektywność i zmniejszenie kosztów rekrutacji, to jednak wprowadza pewne ryzyka prawne.
Jednym z kluczowych obszarów będzie zapewnienie transparentności algorytmów, aby kandydaci wiedzieli, na jakiej podstawie podejmowane są decyzje o ich zatrudnieniu. Pracodawcy będą musieli wykazać, że algorytmy rekrutacyjne nie są dyskryminujące, np. w kontekście równości płci, wieku czy pochodzenia. Tego rodzaju przepisy mają na celu ochronę prywatności i przeciwdziałanie ewentualnym uprzedzeniom zakodowanym w danych wykorzystywanych do trenowania algorytmów.
Monitorowanie pracowników i zarządzanie efektywnością
Kolejnym obszarem, w którym sztuczna inteligencja ma ogromny potencjał, jest monitorowanie efektywności pracy oraz zarządzanie zadaniami. Narzędzia AI mogą analizować dane dotyczące wydajności pracowników, monitorować czas pracy, czy nawet oceniać jakość wykonywanych zadań. W dobie pracy zdalnej i hybrydowej, tego typu rozwiązania stają się coraz bardziej popularne, a pracodawcy mogą korzystać z nich do zarządzania zespołami na odległość.
Jednak wykorzystanie AI w monitorowaniu pracowników rodzi również liczne wyzwania prawne. Firmy stosujące AI musza zapewnić, że procesy monitorowania są zgodne z przepisami o ochronie danych osobowych (RODO) oraz nie naruszają prywatności i godności pracowników.
Sztuczna inteligencja w zarządzaniu dokumentacją pracowniczą
Zastosowanie sztucznej inteligencji w zarządzaniu dokumentacją pracowniczą może znacząco uprościć procesy administracyjne w firmach. Dzięki wykorzystaniu systemów AI możliwe jest automatyczne generowanie, przetwarzanie i archiwizacja dokumentów, takich jak umowy o pracę, aneksy czy zaświadczenia. Algorytmy mogą również wspierać firmy w przestrzeganiu terminów związanych z obowiązkami pracodawcy, takimi jak zgłoszenia do ZUS, aktualizacje danych czy przypomnienia o wygasających umowach.
Jednakże wraz z korzyściami pojawiają się także wyzwania prawne. W kolejnych latach regulacje prawne mogą wymagać od firm szczegółowego określenia, jakie dane osobowe są przetwarzane przez AI i w jakim celu. Dodatkowo, konieczne będzie zapewnienie odpowiednich zabezpieczeń w celu ochrony danych pracowników przed nieautoryzowanym dostępem lub naruszeniami. Pracodawcy będą zobowiązani do wdrożenia polityk transparentności, które umożliwią pracownikom wgląd w sposób przetwarzania ich danych oraz zapewnią prawo do korekty lub usunięcia informacji w razie potrzeby.
Wykorzystanie AI w ocenie ryzyka zawodowego i zdrowia
Kolejny istotny obszar to zastosowanie AI w zarządzaniu ryzykiem zawodowym i zdrowiem pracowników. Firmy coraz częściej sięgają po narzędzia oparte na sztucznej inteligencji, które analizują dane o wypadkach, chorobach zawodowych, a także o stanie zdrowia pracowników. Dzięki temu możliwe jest lepsze prognozowanie ryzyka oraz dostosowywanie procedur BHP do indywidualnych potrzeb pracowników.
W odpowiedzi na rosnącą rolę technologii, mogą pojawić się regulacje nakładające na firmy obowiązek stosowania AI do oceny i minimalizowania ryzyka zawodowego. Będzie to jednak wiązało się z koniecznością przestrzegania przepisów ochrony danych osobowych, szczególnie w zakresie danych wrażliwych, takich jak informacje o stanie zdrowia pracowników.
Wyzwania prawne związane z AI w prawie pracy
Przewidywane zmiany prawne w Polsce dotyczące wykorzystania sztucznej inteligencji w pracy będą musiały uwzględniać nie tylko kwestie ochrony danych osobowych, ale także prawa pracowników do informacji, kontroli i odwołania się od decyzji podejmowanych przez systemy AI.
- Transparentność: Pracownicy będą musieli mieć dostęp do informacji, w jaki sposób AI podejmuje decyzje dotyczące ich zatrudnienia, monitorowania czy oceny ryzyka zdrowotnego. Firmy będą zobowiązane do wyjaśnienia, jak funkcjonują algorytmy oraz jakie dane są wykorzystywane w procesach decyzyjnych.
- Prawo do odwołania: Jeśli AI podejmie decyzję, która wpłynie negatywnie na pracownika (np. odrzucenie aplikacji, niska ocena wydajności), pracownik lub kandydat powinien mieć prawo do wyjaśnienia oraz odwołania się od tej decyzji. Będzie to wymagało wprowadzenia mechanizmów, które umożliwią ingerencję w proces decyzyjny.
- Zgodność z RODO: W przypadku stosowania sztucznej inteligencji w zbieraniu danych o pracownikach, w tym w procesach rekrutacyjnych, monitorowaniu wydajności czy ocenie zdrowia, konieczne będzie ścisłe przestrzeganie przepisów RODO. Firmy muszą zagwarantować, że dane osobowe będą wykorzystywane zgodnie z zasadą minimalizacji oraz że pracownicy będą mieli pełną kontrolę nad swoimi danymi.
Podsumowanie
W 2025 roku sztuczna inteligencja stanie się nieodłącznym elementem procesów związanych z zarządzaniem pracownikami. Firmy muszą przygotować się na nowe regulacje dotyczące wykorzystania AI w obszarze rekrutacji, monitorowania efektywności, oceny ryzyka zawodowego i zdrowia, a także zapewnienia transparentności i poszanowania prywatności. Zmiany te stworzą zarówno wyzwania, jak i nowe możliwości dla firm, które będą musiały dostosować swoje strategie zarządzania do nowoczesnych technologii i wymogów prawnych. Przedsiębiorcy, którzy będą w stanie odpowiednio wdrożyć te zmiany, niewątpliwie zyskają przewagę konkurencyjną na rynku pracy.
Nasz zespół profesjonalnie pomaga na każdym etapie prowadzenia firmy. Skontaktuj się z naszymi ekspertami, aby skorzystać z fachowego wsparcia.
Zespół Follow Legal