Szybki rozwój branży sprzedażowej (w tym e-commerce) spowodował konieczność bardziej precyzyjnego uregulowania obowiązków sprzedawców.
Nowe przepisy wprowadzone tzw. Dyrektywą Omnibus1 są odpowiedzią na potrzeby konsumentów. Mają one zapobiec nieuczciwym praktykom cenowym i informacyjnym ze strony sprzedających, o których staje się głośno szczególnie w okresach wyprzedaży świątecznych czy akcji typu Black Friday.
Dyrektywa Omnibus zmienia szereg aktów unijnych dotyczących prawa konsumenckiego. Zdecydowanie odciśnie ona znaczące piętno na przedsiębiorcach działających m.in. w branży e-commerce, sprzedaży stacjonarnej czy sprzedaży na odległość. Przedsiębiorcy powinni pochylić się nad nowymi przepisami i sprawdzić, w jakim zakresie powinni dostosować swoje praktyki handlowe do nowej rzeczywistości.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czy i od kiedy obowiązuje Dyrektywa Omnibus
Regulacje dyrektywy powinny zostać przyjęte przez państwa członkowskie Unii Europejskiej do 28 listopada 2021 r. Obowiązywanie nowych przepisów w poszczególnych państwach powinno nastąpić od 28 maja 2022 r. Do tej pory tylko 14 krajów UE wywiązało się z tego obowiązku. W Polsce nadal trwają prace nad zmianami przepisów wprowadzającymi wymogi Dyrektywy (faza projektowa zmian m.in. do Ustawy o prawach konsumenta czy Ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług). Przed naszym ustawodawcą jest jeszcze jednak dużo pracy. Ze względu na specyfikę nowych obowiązków, przedsiębiorcy sektora sprzedażowego powinni być czujni, ponieważ nowe przepisy mogą wejść w życie w krótkim okresie od ich uchwalenia (tzw. vacatio legis).
Dyrektywa wyznacza państwom członkowskim UE cele, które powinny osiągnąć poprzez wprowadzenie odpowiednich zmian w przepisach – brak implementacji założeń dyrektywy powoduje, że państwa członkowskie nie mogą się na nią bezpośrednio powoływać. Nie oznacza to jednak, że jej przepisy nie mają znaczenia!
Czy wiesz, że…
konsumenci oraz przedsiębiorcy, których dyrektywa dotyczy, mają prawo powoływać się na te postanowienia dyrektywy, które są wystarczająco precyzyjne i bezpośrednio ich dotyczą.
Dlatego też, przedsiębiorcy powinni przygotować swoje biznesy do funkcjonowania w zmienionym reżimie prawnym, szczególnie w zakresie zmian prawa konsumentów.
Kogo dotyczy Dyrektywa Omnibus
Przepisy dyrektywy dotyczą wszystkich przedsiębiorców zajmujących się sprzedażą towarów. Krąg adresatów jest szeroki i obejmuje w zasadzie wszystkie podmioty, które prowadzą działania sprzedażowe w relacji z konsumentem poprzez różne kanały sprzedażowe, tj.:
- sklepy stacjonarne
- Internet – własny sklep internetowy
- internetowe platformy handlowe (dyrektywa wprowadza jej definicję)
- wyszukiwarki towarów i porównywarki cenowe.
Ponadto, postanowienia dyrektywy dotyczą też innych podmiotów działających w relacji z konsumentem, tj.:
- dostawców usług marketingowych
- pośredników informujących o promocjach
- dostawców rankingów czy innych narzędzi umożliwiających weryfikację opinii.
Jakie zmiany wprowadza Dyrektywa Omnibus
Poniżej omówiono wybrane zmiany, które wprowadza Dyrektywa Omnibus:
-
- informowanie o obniżkach cen
Najbardziej istotną zmianą jest wprowadzenie obowiązku informowania o obniżkach cen. W każdym ogłoszeniu o obniżce ceny towaru sprzedawca powinien podać wcześniejszą cenę, która obowiązywała w okresie minimum 30 dni przed zastosowaniem obniżki. Jeśli towar został wprowadzony do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, należy podać informację o jego najniższej cenie, która obowiązywała w okresie od dnia rozpoczęcia jego sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki. W przypadku towarów, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub mają krótki termin przydatności, mogą zostać wprowadzone inne okresy dotyczące obowiązywania ceny przed obniżką.
Powyższy obowiązek ma zablokować praktyki powodujące sztuczne zawyżanie cen przed obniżkami np. świątecznymi, sezonowymi czy z okazji Black Friday. Efektem zmiany ma być zapewnienie, by obniżki cen były realne, a sprzedawcy nie żonglowali nimi w dowolny sposób.
Nowe zasady obowiązują zarówno przy sprzedaży w sklepach stacjonarnych, sprzedaży online, a także w reklamach prezentujących cenę towaru.
-
- transparentność opinii o produktach
Opinie o produktach wpływają istotnie na decyzje konsumentów. Zdarza się, że przedsiębiorcy tworzą opinie samodzielnie lub zlecają napisanie opinii dopasowanych do ich potrzeb sprzedażowych. W konsekwencji, konsument nie ma możliwości zweryfikowania, czy opinie pochodzą od rzeczywistych nabywców czy użytkowników towarów, co często powoduje podjęcie błędnej decyzji zakupowej.
Zgodnie z dyrektywą, przedsiębiorca, który zapewnia dostęp do opinii konsumentów o produktach, ma obowiązek podać informacje, czy i w jaki sposób zapewnia aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go kupili. Przedsiębiorca powinien też wskazać w jaki sposób zbiera opinie, czy publikuje wszystkie opinie czy tylko te pozytywne, bądź czy są to opinie sponsorowane.
-
- plasowanie produktów
Aby zapewnić większą transparentność oferowanych towarów i kryteriów ich doboru, dyrektywa wprowadza też obowiązki w zakresie plasowania produktów, czyli przyznawania im określonej widoczności w wynikach wyszukiwania przy sprzedaży internetowej (pozycjonowanie wyników wyszukiwania).
Przedsiębiorca prowadzący sklep online lub platformę sprzedażową zobowiązany będzie ujawniać główne parametry decydujące o widoczności produktów przedstawianych konsumentowi w wynikach wyszukiwania, tj. czy jest to np. jakość lub parametry towarów, oceny użytkowników lub ranking sprzedawcy. Wskutek tego konsument otrzyma informację, jakie czynniki mają wpływ na to, że proponowany jest mu dany produkt.
-
- obowiązki informacyjne
Nowe regulacje nakładają na podmioty prowadzące internetowe platformy handlowe obowiązek informowania konsumentów o tym, czy sprzedający oferujący towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą czy też nie. Ponadto, konsumenci powinni być informowani o tym, w jaki sposób obowiązki związane z umową sprzedaży są podzielone między sprzedających a dostawców internetowych platform handlowych.
Informacje te powinny być udzielone w sposób jasny i zrozumiały na platformie. Głównym celem jest wyrównanie “nierównowagi” informacyjnej między przedsiębiorcą (sprzedającym) a konsumentem oraz dostarczenie konsumentowi wszelkich niezbędnych informacji przed zawarciem umowy.
Zmiany wprowadzone dyrektywą mogą okazać się dużym wyzwaniem dla przedsiębiorców, szczególnie w zakresie rozszerzenia praw konsumentów. Obowiązek prowadzenia transparentnej polityki cenowej i informacyjnej może spowodować konieczność wprowadzenia zmian w procesach obsługi klientów oraz zaktualizowania dokumentacji i regulaminów sprzedażowych (w tym regulaminów sklepów internetowych).
Warto więc już teraz przyjrzeć się obowiązkom nakładanym przez dyrektywę i na bieżąco śledzić projektowane zmiany w polskim prawie konsumenckim.
Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości związane ze zmianami wprowadzonymi Dyrektywą Omnibus, zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.
1Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta
Urszula Siwicka
Senior Lawyer
Urszula zdobywała doświadczenie w kancelariach prawnych we Wrocławiu zajmując się w szczególności bieżącym doradztwem prawnym na rzecz podmiotów gospodarczych, w tym spółek z udziałem kapitału zagranicznego. Posiada doświadczenie w obsłudze procesów korporacyjnych (tworzenie, przekształcenia, podziały spółek, doradztwo w zakresie działalności organów spółek), tworzeniu i negocjowaniu umów oraz due diligence podmiotów gospodarczych. Brała udział w obsłudze wielu procesów związanych z obrotem nieruchomościami. Reprezentowała klientów w licznych sporach przed sądami i organami administracji publicznej. więcej >>